Algemeen

In het najaar van 2021 hebben we de begroting 2022 opgesteld die u in november 2021 definitief heeft vastgesteld. Deze bestuursrapportage is de eerste rapportage over de uitvoering van de begroting in 2022. De rapportage biedt inzicht in de actuele financiële situatie en levert een bijdrage aan een goede monitoring.

Via de bestuursrapportages rapporteert het college aan de raad over de uitvoering van het lopende jaar. De bestuursrapportage is een afwijkingenrapportage en gaat uit van het principe dat als de zaken lopen zoals gepland, er geen melding is. De eerste bestuursrapportage leidt tot aanpassingen van de begroting, waardoor ook een nieuw te verwachten financieel resultaat ontstaat. Dit financieel perspectief zal in de loop van het jaar nog veranderen. Als gevolg van de mei-, september- en decembercirculaire van het gemeentefonds en door de tweede bestuursrapportage 2022 en overige ontwikkelingen wordt dit financieel resultaat nog beïnvloed.

Oekraïne-crisis
De oorlog in Oekraïne zorgt voor een stroom aan vluchtelingen die een veilig onderkomen zoeken. Op grond van de Wet verplaatsing bevolking, krijgen burgemeesters de wettelijke taak om te zorgen voor de opvang, huisvesting, verzorging en de registratie van ontheemden uit Oekraïne. Daarvoor al namen we als gemeente, mede op verzoek van inwoners en gemeenteraad, al onze verantwoordelijkheid door aan 100 vluchtelingen uit Oekraïne onderdak te bieden in Het Woonoord aan de Woestduinlaan in Doorn. Daar komt heel wat bij kijken. Zo passen we de locatie aan en richten die in. We organiseren en regisseren het contact met het onderwijsveld over opvang van kinderen op scholen. We schakelen het Sociaal Dorpsteam in voor hulp en ondersteuning op gebied van sociaal, psychologische gezondheidszorg en we doen een beroep op de deskundigheid van de GGD. We hebben de Vluchtelingenwerkgroep Utrechtse Heuvelrug gevraagd om ook aan deze groep vluchtelingen maatschappelijke begeleiding te bieden. In onze gemeente worden ook ongeveer 150 vluchtelingen particulier opgevangen. Alle vluchtelingen worden geregistreerd in de basisregistratie personen, de kinderen gaan naar onze scholen en we verbinden vrijwillige initiatieven voor de vluchtelingen.

Deze onverwachte situatie en alle daaruit voortvloeiende werkzaamheden, vragen veel inzet en capaciteit van de organisatie. De gemeente doet er alles aan om de dienstverlening aan de inwoners op peil te houden, soms door een beroep te doen op externe inhuur. Toch is niet te voorkomen dat deze buitengewone situatie ervoor zorgt dat werkzaamheden blijven liggen of vertraging oplopen. Dit geldt voor meerdere beleidsterreinen en programma’s binnen de begroting. We hebben ervoor gekozen in deze bestuursrapportage niet bij ieder programma afzonderlijk de beleidsmatige afwijkingen te benoemen.
Het uitstel van werkzaamheden (o.a. inclusiebeleid en het Integraal Huisvestingsplan), betekent geen afstel hiervan. De opgaven blijven liggen en dienen op een ander moment te worden opgepakt. Dit betekent dat niet alleen voor de afgelopen periode de werkdruk hoger was. De effecten van de Oekraïne-crisis, en andere crises die in de afgelopen periode op ons pad zijn gekomen (Covid-19, Log4j en de valwind), hebben langdurig effect op de werkdruk in onze organisatie. Daarom zullen hiervoor in de kader ook voorstellen gedaan worden om de organisatie robuust en gezond te houden.

Naast de inzet van ambtelijke capaciteit, worden er ook kosten gemaakt. Deze houden we nauwkeurig bij, omdat het Rijk heeft aangegeven deze integraal te vergoeden. De wijze waarop die vergoeding plaatsvindt, is nog onderwerp van gesprek en mede afhankelijk van de richtlijnen die worden vastgesteld. Of alle kosten die we maken binnen die richtlijnen vallen, en dus voor volledige vergoeding in aanmerking komen, moet nog blijken. Zo zijn we bijvoorbeeld begin april, vooruitlopend op een rijksregeling, al gestart met het uitkeren van leefgeld aan de Oekraïners die onderdak hebben gevonden bij gastgezinnen in onze gemeente. Via updates wordt de raad regelmatig geïnformeerd.
Tot slot zien we in deze burap ook de consequenties van stijgende bouw- en materiaalkosten. Door de diverse crises en marktwerking, stijgen de kosten voor ontwikkeling, beheer en onderhoud van vastgoed en de openbare ruimte. De verwachting is dat deze stijging de komende periode zal aanhouden en langdurig effect gaat hebben op onze onderhoudsprogramma’s.

Wat staat er in deze bestuursrapportage?
De volgende onderdelen worden in de rapportage uitgewerkt:
A. Financiële effecten uit de jaarrekening 2021
Uit de jaarrekening 2021 vloeien enkele financiële effecten voort die in deze bestuursrapportage zijn opgenomen. Belangrijke post hierin is het financiële effect van de analyse van de investeringskredieten eind 2021 (afsluiten en herfaseren (onderschrijding/overschrijding) waarbij de kapitaallasten structureel doorwerken in de meerjarenbegroting.

Deze structurele effecten hebben zich al in 2021 gemanifesteerd en vragen geen (raads-)afweging of bijsturing meer. Vanwege het budgetrecht van de raad is het echter nodig dat uw raad de begrotingswijzigingen vaststelt om deze effecten in de meerjarenbegroting 2022 en verder te kunnen verwerken.

B. Investeringskredieten 2022
Aanvullend zijn de afwijkingen op investeringskredieten 2022 in deze bestuursrapportage opgenomen. Dit in verband met de structurele effecten van de kapitaallasten op de begroting en ter toetsing van de haalbaarheid van het voorgenomen investeringsplan.

C. Budgetneutrale afwijkingen/wijzigingen
Dit zijn wijzigingen zonder effect op het begrotingssaldo, zoals de verschuiving van budgetten tussen programma’s. Met het vaststellen van deze rapportage autoriseert u tevens deze begrotingswijzigingen. Daarnaast zijn er mutaties die worden verrekend met een reserve waarover u op een eerder moment al besloten heeft verwerkt in deze rapportage. Ook deze zijn budgetneutraal.

D. Overige ontwikkelingen/ Beleidsmatige- en financiële afwijkingen
Informeren wij u over de beleidsmatige afwijkingen ten opzichte van de vastgestelde begroting (inclusief de toelichting op posten vanuit de decembercirculaire 2021). Daarnaast de financiële afwijkingen op de doelstellingen en de inzet van budgetten ten opzichte van de vastgestelde begroting 2022. Hiermee wordt de begroting bijgesteld. Bij de financiële afwijkingen beperken we ons in principe tot de verschillen groter dan € 25.000.

E. De afwijking op de realisatie van de ombuigingen/taakstellingen voor het jaar 2022.
Wij informeren u over de voortgang van de ombuigingen/taakstellingen.

F. Verwachte uitgaven en toekomstige claims in het kader van Covid-19
Over de te verwachte uitgaven en toekomstige claims in het kader van Covid-19 ontstaan in 2022 wordt middels een separate raadsinformatiebrief gerapporteerd.

Financiële afwijkingen

(bedragen x € 1.000)

Bij de behandeling van de begroting 2022 is een motie aangenomen om de financiële documenten publieksvriendelijker en eenvoudiger op te stellen. Met de uitvoer van deze motie is gestart maar voor een aantal tabellen is het technisch nog niet mogelijk om de leestekens en de (N) en (V) te corrigeren. De tabellen zoals hieronder gepresenteerd, zijn gebaseerd op koppelingen binnen Lias die niet zomaar handmatig aangepast kunnen worden. Bij de begroting 2023 wordt gekeken naar een andere opstelling van tabellen waardoor de uitvoer van de motie mogelijk is.

In de tabellen in deze 1e bestuursrapportage staan positieve bedragen voor nadelige effecten. Het gaat dan om hogere lasten en/of lagere baten en negatieve saldi. Bedragen met een 'min-teken' betreffen voordelige effecten (lagere lasten en/of hogere baten) of positieve saldi. Als voorbeeld: een min-teken bij de lasten staat voor minder uitgaven dan begroot en dat is een voordeel op de uitgaven.

Saldo 1e bestuursrapportage 2022
Het saldo is te analyseren in 2 componenten: afwijkingen reguliere bedrijfsvoering en afwijkingen als gevolg van invloeden van buitenaf. De laatste component heeft binnen de 1e bestuursrapportage de grootste invloed. Het zijn onderwerpen zoals de actuariële berekening van de pensioenen, de dividenduitkering BNG, Covid-19 en de zorgkosten waarop de gemeente lopende het jaar weinig tot geen invloed kan uitoefenen maar waarvan de bedragen behoorlijk fluctueren. Dit leidt weer tot grote bewegingen in het saldo van de begroting.

Actuariële berekening pensioenen structureel effect jaarrekening 2021:
Op grond van de actuariële berekening van de pensioenen (oud) bestuurders door Visma/Raet bij de jaarrekening heeft er door een stijging van de rekenrente en de aanpassing van de sterfte tabel een onttrekking uit de voorziening pensioenen plaatsgevonden. Dit effect is structureel en de meerjarenbegroting wordt in deze rapportage aangepast.

Decembercirculaire 2021:
De decembercirculaire 2021 waarover uw raad is geïnformeerd via een RIB is structureel verwerkt in deze 1e bestuursrapportage.

Sportaccomodaties:
Dit onderdeel laat een totale afwijking van € 128.000 zien, die is opgebouwd uit verschillende componenten, die in programma 9 worden toegelicht.

Dividenduitkering BNG:
BNG Bank heeft over het verslagjaar 2021 een nettowinst gerealiseerd van € 236 miljoen, een 7%-stijging ten opzichte van 2020 (€ 221 miljoen). Belangrijke oorzaak hiervan is het positieve resultaat op financiële transacties als gevolg van marktwaardeveranderingen. BNG Bank stelt een dividenduitkering voor van € 2,28 per aandeel. Voor Utrechtse Heuvelrug komt dit neer op € 460.000. Ten opzichte van de begrote dividenduitkering geeft dit (afgerond) een voordeel van € 257.000.